Blog

Phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp Montessori được phát triển bởi bác sĩ Maria Montessori vào năm 1907, là một phương pháp giáo dục trẻ từ 0 tuổi nổi tiếng và phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Montessori là một phương pháp tạo ra để giáo dục trẻ trong các trường học, tuy nhiên bố mẹ có thể áp dụng tinh thần của phương pháp này để giáo dục con tại nhà.

Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tuỳ theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Do đó việc tổ chức các lớp học theo mô hình Montessorri phải đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ và phải bố trí phòng học và bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của từng trẻ.

Những lĩnh vực của phương pháp Montessori

Phương pháp Montessori gồm có 5 lĩnh vực quan trọng chuẩn quốc tế:

• Phát triển giác quan: Phương pháp Montessori cho trẻ từ 0-6 tuổi giúp trẻ phát triển đồng thời các giác quan thính giác (nghe), thị giác (nhìn), vị giác (nếm), khứu giác (ngửi), xúc giác (chạm) và cảm giác về không gian (vận động) thông qua các bài tập phát triển giác quan cho trẻ. 
• Phát triển ngôn ngữ: Montessori giúp trẻ phát triển bốn kỹ năng ngôn ngữ nghe, nói, đọc, viết của từ đơn giản đến phức tạp. Khuyến khích trẻ thể hiện và tiếp cận ngôn ngữ một cách tự nhiên.
• Toán học: Giúp trẻ tiếp cận và làm quen với các biểu tượng toán học, nhận viết về lượng và các con số, thực hiện được các phép tính (cộng, trừ, nhân, chia) đơn giản. 
• Văn hóa: Montessori còn đóng vai trò phát triển lĩnh vực văn hóa bao gồm: lịch sử, khoa học, địa lý và nghệ thuật. Điều này, giúp trẻ khám phá được thế giới xung quanh và hiểu được vị trí của mình.
• Thực hành cuộc sống: Lĩnh vực này dạy trẻ tương tác với môi trường xung quanh mình,  phát triển kỹ năng sống hàng ngày, tự tin và độc lập trong việc tự chăm sóc bản thân.
•  

Nội dung của phương pháp giáo dục Montessori

8 nội dung quan trọng mà chương trình Montessori luôn đề cao khi giảng dạy các em học sinh:

• Dạy trẻ cách học đi đôi với thực hành
• Rèn luyện tính tự học, độc lập
• Trẻ không bị làm phiền trong quá trình học tập
• Vừa học, vừa chơi
• Học về trật tự
• Luôn tôn trọng và không áp đặt trẻ
• Xây dựng môi trường học thân thiện
• Học cách kiên nhẫn, biết hợp tác và tôn trọng mọi người

1. Dạy trẻ cách học đi đôi với thực hành

Theo phương pháp Montessori cho trẻ từ 0 – 6 tuổi thì việc ứng dụng những điều đã học vào thực tiễn là cách tốt nhất giúp trẻ hiểu được những điều đó. Giáo viên hoặc phụ huynh sẽ làm mẫu cách thức thực hiện và bé sẽ tự mình thực hiện lại. Trẻ sẽ được rèn luyện những kỹ năng thực tế từ cấp độ cá nhân như tự thay quần áo, ăn uống lành mạnh… đến cấp độ tập thể như dọn dẹp, giữ vệ sinh lớp học, trồng cây… Ngoài ra, trẻ còn được trang bị thói quen giao tiếp và ứng xử như xếp hàng đợi đến lượt, lắng nghe, quan tâm người khác cũng như đưa ra những nhận xét mang tính xây dựng. Chính những kỹ năng này là hành trang bổ ích giúp trẻ tự tin, vững bước và chủ động cho hành trình tương lai.

2. Rèn luyện tính tự học, độc lập

Phương pháp Montessori khuyến khích trẻ phát triển tính tự lập và tự học. Trẻ được đảm bảo có môi trường đủ tài liệu và dụng cụ học tập để tự khám phá và học hỏi. Trẻ cũng được khuyến khích tự phục vụ và chịu trách nhiệm với công việc của mình, từ việc chăm sóc bản thân đến việc duy trì trật tự trong lớp học.

3. Trẻ không bị làm phiền trong quá trình học tập

Sau khi mang giáo cụ đến không gian của riêng mình, trẻ sẽ được yên tĩnh và thoải mái để thực hiện những hoạt động mà không chịu bất kỳ sự gián đoạn hay ngắt quãng nào. Nội dung này cũng góp phần đề cao sự tập trung tối đa ở trẻ, giúp xây dựng khả năng tự học hỏi để thu nhận kiến thức cũng như giải quyết vấn đề trong lúc học tập.

4. Vừa học, vừa chơi

Với phương pháp Montessori, bên cạnh việc học tại lớp thì trẻ còn được tham gia nhiều hoạt động bổ ích ở không gian thiên nhiên vô cùng trong lành. Đó có thể là những chuyến dã ngoại, tham quan hoặc những chuyến đi trải nghiệm thực tế. Qua đó, trẻ có thêm nhiều niềm vui, kỉ niệm và nhiều kiến thức thực tiễn bổ ích.

5. Học về trật tự

Trong môi trường Montessori, trẻ được hướng dẫn về trật tự và sự ngăn nắp. Môi trường học tập được tổ chức một cách cẩn thận và có nguyên tắc, đồ dùng được sắp xếp một cách gọn gàng và dễ dàng tiếp cận. Qua việc học về trật tự, trẻ nhận thức được tầm quan trọng của sự ngăn nắp và có khả năng tổ chức công việc và đồ dùng của mình.

6. Luôn tôn trọng và không áp đặt trẻ

Một đặc điểm nổi bật khác của phương pháp Montessori là tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý và năng khiếu tự nhiên của trẻ. Bởi mỗi trẻ sẽ có sở thích, tính cách và khả năng khác nhau. Tại những lớp học Montessori này, trẻ được tự do lựa chọn chủ đề mà mình muốn khám phá và phát triển năng lực bản thân theo nhịp độ của riêng mình. Sẽ không có bất kỳ sự so sánh, đánh giá chung hay can thiệp vào quá trình học hỏi của trẻ. Giáo viên và bố mẹ sẽ chỉ là những người hỗ trợ và dõi theo trẻ nhằm thấu hiểu trẻ hơn và có thể định hướng cho trẻ tự lựa chọn.

Mỗi trẻ có tốc độ học và tiếp thu riêng. Phương pháp Montessori cho phép trẻ tự do khám phá và học theo nhịp độ của mình. Trẻ không cần phải đua đòi hoặc chờ đợi người khác, điều này giúp tạo ra một môi trường học tập linh hoạt và thích ứng với nhu cầu của từng cá nhân.

7. Xây dựng môi trường học thân thiện

Ở môi trường học tập theo phương pháp Montessori cho trẻ từ 0 – 6 tuổi, sẽ không tồn tại những hình thức trừng phạt như la mắng, đánh đòn khiến trẻ sợ hãi và nhụt chí. Trẻ vẫn đang trong quá trình học hỏi, vì vậy chuyện mắc phải sai lầm là điều dễ xảy ra. Và thay vì bị phạt, trẻ sẽ được giải thích và hướng dẫn cách làm đúng để hoàn thành nhiệm vụ. Đồng thời, những phần thưởng nhỏ như những lời khích lệ, những cái ôm trìu mến luôn được khuyến khích để tiếp thêm sức mạnh tinh thần và giúp trẻ có động lực để nỗ lực hơn.

8. Học cách kiên nhẫn, biết hợp tác và tôn trọng mọi người

Phương pháp Montessori giáo dục trẻ biết kiên nhẫn, hợp tác và tôn trọng người khác. Trẻ được khuyến khích học cách chia sẻ, làm việc nhóm và tôn trọng ý kiến và quyền lợi của nhau. Qua việc học cách kiên nhẫn và biết hợp tác, trẻ phát triển kỹ năng xã hội và nhận thức về sự đa dạng về tính cách và biết tôn trọng mọi người.

Phương pháp Montessori phù hợp với lứa tuổi nào?

• Montessori chú trọng vào phát triển cá nhân, hoạt động riêng của từng trẻ hơn là khả năng kết nối, làm việc nhóm của trẻ. Vì thế, những em bé khá trầm tính, phát triển nội tâm, hướng nội sẽ rất phù hợp với phương pháp này.
• Việc học theo Montessori thường chú trọng tương tác với học cụ có sẵn nên việc phát triển khả năng sáng tạo có thể không bằng một số phương pháp khác.
• Những em bé tính khí mạnh, “thường phá luật” có thể sẽ mất một thời gian dài hơn để thích nghi với môi trường chú trọng sự trật tự, ngăn nắp của Montessori.

Những câu hỏi thường gặp 

Phương pháp Montessori có áp dụng cho trẻ có năng khiếu đặc biệt không?

Montessori áp dụng cho tất cả trẻ học tập và vui chơi. Vì vật các bé có năng khiếu đặc biệt hoàn toàn phù hợp để phát huy tất cả tiềm năng của bản thân.

Áp dụng Montessori tại nhà có hiệu quả hay không?

Cha mẹ hoàn toàn có thể áp dụng phương pháp hiệu quả tại nhà nếu như nắm rõ nội dung và nguyên tắc giáo dục của phương pháp.

Có những hoạt động Montessori nào mà cha mẹ có thể áp dụng tại nhà?

Hoạt động thực tiễn: Dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ như tự mặc quần áo, tự ăn, tự dọn dẹp đồ chơi.

Hoạt động giác quan: Cho trẻ chơi các vật dụng nhiều màu sắc, đa dạng hình dạng và kết cấu.

Hoạt động toán học: Dạy trẻ đếm số, xếp hình

Hoạt động văn hóa: Dạy trẻ về văn hóa thông qua sách, tranh ảnh hoặc video

Hoạt động ngôn ngữ: Đọc sách cho trẻ, hát cho trẻ và trò chuyện với trẻ thường xuyên

Nên áp dụng Montessori với trẻ ở giai đoạn nào để mang hiệu quả tốt nhất?

Áp dụng giáo án Montessori cho trẻ tập trung ở giai đoạn 3-5 tuổi, vì đây là giai đoạn nền tảng cho sự phát triển sau này của trẻ. 

Tiêu chuẩn lớp học theo phương pháp Montessori là gì?

Không gian lớp học tràn ngập ánh sáng tự nhiên, màu sắc hài hòa, thoáng đãng và được sắp xếp ngăn nắp. Giáo cụ Montessori luôn chuẩn bị sẵn sàng và đầy đủ để phục vụ trẻ.

Bài viết trên hẳn đã giải đáp được câu hỏi Montessori là gì cũng như cung cấp thêm nha phương pháp giáo dục Montessori. Hy vọng đây có thể là nguồn tư liệu bổ ích để giúp các bậc phụ huynh có thể lựa chọn cho con mình phương pháp giáo dục sớm phù hợp.